Το πείραμα «Σύμπαν 25»

Ο δρ Τζον Κάλχουν πέρασε τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 παίζοντάς το Θεός με ποντίκια για… να κατανοήσει την ανθρώπινη συμπεριφορά

Το πείραμα ξεκίνησε τις 9 Ιουλίου 1968, όταν οχτώ λευκά ποντικάκια τοποθετήθηκαν σε ένα παράξενο κουτί στο Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας του Μέριλαντ, ένα κουτί που έμοιαζε περισσότερο με δωμάτιο και ονομάστηκε «Σύμπαν 25».

Τα ποντίκια είχαν όσα θα μπορούσαν να λαχταρήσουν ποτέ στη ζωή: φαΐ, νερό, ελεγχόμενες κλιματολογικές συνθήκες, εκατοντάδες φωλιές να διαλέξουν και ό,τι άλλο τράβαγε η καρδιά τους. Και το βασικότερο, χωρίς καμία απειλή, όπως γάτες ή ποντικοπαγίδες. Ποντικοπαγίδα ήταν το ίδιο το πρότζεκτ!

Οι κάτοικοι του περίεργου αυτού Σύμπαντος αφέθηκαν μάλιστα ελεύθεροι και ανενόχλητοι από ανθρώπους, εκτός φυσικά από έναν άντρα και την ομάδα του που τους παρακολουθούσαν από ψηλά. Πάντα από ψηλά. Κι εκεί που πίστεψαν πιθανότατα πως ήταν τα πιο τυχερά ποντίκια του κόσμου, δεν γνώριζαν πως μέσα σε λίγα χρόνια τόσο αυτά όσο και οι απόγονοί τους, θα ήταν… όλα τους νεκρά!

Ο διδάκτορας βιολογίας, δρ Κάλχουν είχε περάσει χρόνια ασχολούμενος με τρωκτικά σε ερευνητικό επίπεδο. Η μικρή αποικία που είχε στην πίσω αυλή του σπιτιού του δεν αναπαραγόταν όμως με τους ρυθμούς που περίμενε. Θεώρησε, λοιπόν, πως ήταν το στρες της αιχμαλωσίας αυτό που εμπόδιζε τα ποντίκια να πληθύνουν.

Ο επιστήμονας αδυνατούσε να κατανοήσει γιατί τα τρωκτικά της οικίας του που είχαν τα πάντα δεν έδειχναν ευτυχισμένα.

Δεύτερη και μεγαλύτερη απόπειρά του, ήταν μια σωστή μητρόπολη ποντικιών που έφτιαξε στον αχυρώνα του, όπου μέχρι το 1954 εκτελούσε τα πειράματά του κάτω από την αιγίδα του Εθνικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ, καθώς όλοι θεώρησαν πως θα μπορούσαμε ως ανθρωπότητα να αποκομίσουμε πολύτιμες γνώσεις παρακολουθώντας τις κοινότητες των ποντικιών.

Οι μικροσκοπικές του πόλεις ήταν πια ακόμα πιο ευρύχωρες, πιο αποτελεσματικές: τα ποντίκια είχαν τώρα παιχνίδια, καινοτόμες φωλιές και ό,τι άλλο χρειάζονταν στη ζωή τους για να γίνει πιο όμορφη και λειτουργική.

Κι όμως, τα τρωκτικά παρουσίασαν το ίδιο αντικοινωνικό σύνδρομο με αποτέλεσμα να… αρνούνταν να αναπαραχθούν: «Δεν υπάρχει τρόπος διαφυγής από τις συμπεριφορικές επιπτώσεις της αύξησης της πληθυσμιακής πυκνότητας», γράφει σχετικά ο Καλχούν σε μια από τις πρώιμες εργασίες του.

Ακόμα και το Σύμπαν 25, ο μεγαλύτερος παράδεισος τρωκτικών που έβλεπε ποτέ ο κόσμος, δεν μπορούσε να αποδράσει από την πεπατημένη. Ο πληθυσμός των 8 τρωκτικών έφτασε σε λίγους μήνες τα 620 μέλη, όταν και άρχισε η πτώση της αποικίας, παρά το γεγονός ότι μπορούσε να στεγάσει χιλιάδες ενοίκους.

Οι νέες γενιές δεν μπορούσαν να βρουν ταίρι ή τη θέση τους στην ιεραρχία. Τα θηλυκά που απέμεναν μόνα στη ζωή αποσύρονταν στα απομονωμένα πάνω κελιά και ζούσαν αποκομμένα από την υπόλοιπη κοινότητα. Όσο για τα μοναχικά αρσενικά, αυτά συνωστίζονταν στο κέντρο της αποικίας και έκαναν επιθέσεις το ένα στο άλλο.

Όσες λίγες θηλυκές είχαν κάνει οικογένειες, τις ονόμασαν “The beautiful ones” -Οι όμορφες- αλλά κι αυτές ακόμα, αποδείχθηκαν όχι και τόσο τρυφερές και προστατευτικές μάνες.

Τον Μάιο του 1970, λίγο λιγότερο από δυο χρόνια από την έναρξη του πειράματος, γεννήθηκε το τελευταίο μωρό της αποικίας. Μέχρι το 1973, είχε ψοφήσει και το τελευταίο ποντίκι του Σύμπαντος 25. Ο επιστήμονας δημοσίευσε τα αποτελέσματά του σε μια εργασία δίνοντας τις δικές του εξηγήσεις που μάλλον δεν άρεσαν (μάλλον άρεσαν, αλλά σχολιάστηκαν επίτηδες αρνητικά) στους κυβερνώντες και στον “περίεργο” χρηματοδότη του. Θεωρήθηκαν ως “υπερβολικές”.

«Και τα δύο είδη», λέει για τα ποντίκια και τους ανθρώπους, «είναι τρωτά σε δύο είδη θανάτου: αυτόν του πνεύματος και αυτόν του σώματος». Ο επιστήμονας θεώρησε πως μια σειρά από τα δεινά που έπληξαν την αποικία των τρωκτικών είναι τα ίδια που μαστίζουν και τις ανθρώπινες κοινότητες: ο υπερπληθυσμός σε στενό περιβάλλον, η υπερδιέγερση και η επαφή με τον ξένο.

Τα εξαγόμενα του Καλχούν μπήκαν στο στόμα συντηρητικών γερουσιαστών και αντιδραστικών δυνάμεων. Μια τέτοια εφημερίδα αποκάλεσε τη Νέα Υόρκη, το χωνευτήρι των πολιτισμών, σωστό «συμπεριφορικό υπόνομο», δανειζόμενη τη φράση του Κάλχουν. Στις επόμενες αποικίες τρωκτικών προσπάθησε να δώσει περισσότερη έμφαση στην ψυχαγωγία και την «πνευματική αφύπνιση» των ενοίκων τους, αλλά κανείς πλέον δεν νοιαζόταν για τις περιπέτειες των ποντικιών που λειτουργούσαν ως υπόδειγμα για την εξαγωγή συμπερασμάτων για τους ανθρώπους.

Όλοι αρέσκονται στη διάγνωση και όχι στη θεραπεία, παραπονιόταν ο δρ Κάλχουν που υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τα πειράματά του το 1986 και πέθανε εννιά χρόνια αργότερα μόνος και ξεχασμένος.

Υπήρξε όμως κάποιος που είχε λάβει πολύ σοβαρά τα πειράματα και πορίσματα του ακαδημαϊκού, κι αυτός δεν ήταν άλλος από τον χρηματοδότη του: Το Ίδρυμα Ροκφέλερ!

Έτσι γεννήθηκε η αρχική ιδέα του στριμώγματος στις μεγαλουπόλεις με οικονομικά κίνητρα, η δημιουργία της ουτοπίας των “έξυπνων πόλεων” όπου όλα θα μοιάζουν τακτοποιημένα, αλλά και τόσο δημιουργικά και πνευματικά αδιάφορα και χωρίς διάθεση για αναπαραγωγή. Μήπως αυτό ήδη δεν συμβαίνει στις μεγαλουπόλεις του δυτικού κόσμου; Οι… “όμορφες” μάνες τρέχουν για καριέρες, lifestyle και γυμναστήρια, αφήνοντας σε ξένες τη φροντίδα των παιδιών τους;

Ήδη η NEW URBAN AGENDA εφαρμόζεται σε πολλές χώρες, ένας… ειρηνικός τρόπος μείωσης πληθυσμών και απόλυτου ελέγχου τους!

Όσο για τις “ανθεκτικές πόλεις”, καλού κακού έχουμε παντού αύξηση της στρατονομίας με φτιαχτές αφορμές και μπόλικη τρομοκρατία. Για το καλό και την ασφάλεια των πολιτών, βεβαίως βεβαίως…

Δείτε το σχετικό βίντεο: